تفاوت رله و کنتاکتور

قبل از اینکه تفاوت کنتاکتور و رله را بررسی کنیم و اینکه بدانیم فرق بین کنتاکتور و رله چه تاثیری میتواند بر عملکرد آن ها داشته باشد ابتدا بررسی کوتاهی بر معرفی کنتاکتور و رله داشته باشیم خالی از لطف نیست ! اینکه بدانیم چه زمانی از کنتاکتور استفاده کنیم و چه زمانی از رله استفاده کنیم میتواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و هزینه ی شما را کاهش میدهد.

معرفی مختصر کنتاکتور

همانطور که قبلا در مورد کنتاکتور چیست ؟ اطلاعات دقیقی بدست آوردید باید بگوییم در تئوری ، کنتاکتورها مشابه رله ها عمل می کنند. آنها همچنین مدار کنترل را از تمام مدارهای اصلی با توان بالاتر جدا می کنند. مدار کنترل توسط یک منبع خارجی کم توان تغذیه می شود تا مدار اصلی پرقدرت را ببندد یا باز کند.

هنگامی که مدار کنترل روشن می شود، سیم پیچ های الکترومغناطیسی کنتاکتور انرژی می گیرند و کانکتور ها را می کشند. با این کار مدار اصلی بسته می شود و برق از طریق کنتاکتور در بار مصرفی جریان می یابد. کنتاکت های کنتاکتورها همیشه در حالت عادی باز هستند و سپس با روشن شدن مدار کنترل ، کنتاکت ها بسته می شوند.

معرفی مختصر رله

همانطور كه در اصول الكتريسيته وجود دارد هرگاه از سيم پيچي كه داراي هسته آهنی است جريان الكتريكي عبور كند هسته سيم پيچ آهنربا میشود از اين خاصيت برای قطع و وصل مدارها استفاده می گردد. جزئي كه اين عمل را انجام ميدهد رله نام دارد. رله هاي كنترلي كاربرد وسيعی در كنترل بارهای سبك مانند كنتاكتورها، لامپ های سيگنال و يا وسايل اخطاردهنده صوتی دارند. همچنين از اين رله ها در مدارات، به عنوان واسطه استفاده ميشود. فرق اين رله ها با كنتاكتور در تعداد و اندازه كنتاكت های آن هاست. كنتاكت های رله ها چون جريان زيادی را عبور نمی دهند كوچكتر و تعداد آنها بيشتر است. در ادامه به تفاوت کنتاکتور و رله اشاره میکنیم :

اساس كار رله ها شبيه به كنتاكتورها است. در شكل زير دو كنتاكت نشان داده شده است هنگامي كه سيم پيچ برق دار شود، هسته خود را آهن ربا كرده و باعث جذب هسته متحرك(آرميچر)ميشود. در اين ميان كنتاكت هاي متحرك نيز جذب كنتاكت ثابت مي شوند. برای اطلاعات بیشتر راجع به رله و انواع رله کلیک کنید.

برای مشاوره در مورد ساخت و مونتاژ تابلو برق صنعتی میتوانید با مجموعه پدیده الکتریک فعال در زمینه فروش تابلو برق در اصفهان در تماس باشید : ۰۹۱۳۳۸۹۴۳۸۸ 

تفاوت کنتاکتور و رله چیست؟

در مورد تفاوت کنتاکتور و رله سردرگمی زیادی در صنعت وجود دارد و اغلب این اصطلاحات تقریباً به جای یکدیگر استفاده می شوند. این تفاوت‌ها همیشه واضح نیستند، بنابراین در ادامه به بررسی تک تک آن ها میپردازیم. طبق اعلام موسسه مهندسین برق و الکترونیک :

رله : “دستگاهی که به وسیله آن کنتاکت ها، در یک مدار با تغییر شرایط در همان مدار یا در یک یا چند مدار مرتبط کار می کنند”

کنتاکتور : “دستگاهی برای ایجاد و قطع مکرر مدار الکتریکی در شرایط عادی”

چه چیزی کنتاکتورها را از رله ها متفاوت می کند؟ در تعاریف کتاب درسی این دو مورد را شبیه به هم معرفی میکند ولی واقعاً چه فرق بین کنتاکتور و رله چیست ؟ تفاوت کنتاکتور و رله در کجا مشخص میشود ؟در ادامه تک تک آن ها را بررسی میکنیم :

تفاوت کنتاکتور و رله چیست ؟ فرق بین کنتاکتور و رله

7 تفاوت و شباهت های کنتاکتور و رله

• ظرفیت بار کنتاکتور و رله

رله ها به طور کلی در رنج های جریانی 10 آمپر یا کمتر طبقه بندی می شوند، در حالی که برای بارهای بیشتر از 10 آمپر از کنتاکتور استفاده می شود. پس یکی از موارد تفاوت رله و کنتاکتور ، ظرفیت بار آنهاست.

• استانداردهای کنتاکت های باز/ بسته:

کنتاکتورها تقریباً منحصراً برای کار با کنتاکت‌های نرمال اوپن (فرم A) طراحی شده‌اند و حداکثر یک تیغه کمکی نرمال کلوز خواهند داشت. از طرف دیگر رله ها بسته به عملکرد مورد نظر و تیپ مختلف آنها، می توانند به دو صورت نرمال اوپن و یا نرمال کلوز با تیغه های زیاد باشند. این بدان معنی است که در یک کنتاکتور، زمانی که برق آن قطع می شود هیچ اتصال معکوسی وجود ندارد اما با یک رله به خوبی میتوان از عملکرد های مختلف تیغه ها استفاده نمود.

• کنتاکت های کمکی

برای عملکرد مناسب و فیدبک گرفتن از کنتاکتور ها، اینها اغلب با کنتاکت های کمکی نصب می شوند که می توانند NO یا NC باشند، اما این کنتاکتورها برای انجام عملکردهای اضافی مربوط به کنترل کنتاکتور استفاده می شوند. به عنوان مثال، کنتاکتور ممکن است برق 3 فاز را به موتور منتقل کند، در حالی که کنتاکت کمکی آن در مدار کنترل استارت موتور به عنوان تیغه نگه دارنده استفاده شده است و یا برای روشن کردن چراغ سیگنال که نشان دهنده کارکرد موتور و روشن بودن آن است استفاده می شود.

• ویژگی های ایمنی

از آنجایی که کنتاکتورها معمولاً بارهای با آمپر بالا را راه اندازی می‌کنند، اغلب دارای ویژگی‌های ایمنی اضافی مانند کنتاکت‌های فنری هستند تا اطمینان حاصل شود که مدار در صورت قطع برق، قطع می‌شود. این امر بسیار مهم است زیرا در زمان هایی که به کنتاکتور  بار آمپر بالا متصل است، کنتاکت ها می توانند به همدیگر جوش بخورند.

این امر می تواند موقعیت خطرناکی را ایجاد کند که یک مدار زمانی که قرار است خاموش باشد، روشن شود. کنتاکت‌های فنری به کاهش این اتفاق کمک می‌کنند و همچنین اطمینان حاصل می‌کنند که همه مدارها به طور همزمان قطع می‌شوند. از آنجایی که رله ها معمولاً برای توان های کمتر هستند، استفاده کنتاکت های فنری در آنها بسیار کمتر رایج است.

• ویژگی های ایمنی (سرکوب قوس)

یکی دیگر از ویژگی های ایمنی که معمولاً در کنتاکتورها وجود دارد، قابلیت خاموش کردن قوس الکتریکی میباشد. سرکوب قوس مغناطیسی با این استراتژی است که مسیری که یک قوس باید طی کند را طولانی میکنند اگر این فاصله بیشتر از آن چیزی باشد که انرژی می تواند بر آن غلبه کند، قوس سرکوب می شود. از آنجایی که رله‌ها برای بارهای زیاد طراحی نشده‌اند، قوس‌بندی کمتر نگران‌کننده است و سرکوب قوس در رله‌ها بسیار کمتر رایج است.

• ویژگی های ایمنی (بیش از حد)

در نهایت، کنتاکتورها معمولاً به بارهایی متصل می شوند که امکان دارند اضافه جریان بکشد که در این  صورت و تجاوز جریان از حد تعیین شده برای یک دوره زمانی انتخاب شده، معمولاً 10 تا 30 ثانیه، کنتاکتور مدار را قطع می کنند. این برای کمک به محافظت از تجهیزات پایین دست کنتاکتور از آسیب ناشی از جریان است. اضافه بار در رله ها بسیار کمتر است. نماد تجهیزات مربوطه در زیر نشان داده شده است:

نمادها در نقشه های برق

• موارد استفاده رله و کنتاکتور :

یکی از تفاوت های رله و کنتاکتور در موارد استفاده ی آنهاست. رله ها بیشتر در اتوماسیون کنترل و مدارهای حفاظتی استفاده می شوند و کنتاکتورها برای تعویض تجهیزات پرقدرت مانند موتورها، چراغ ها و خازن ها استفاده می شوند.

کنتاکتورها زمانی مناسب تر هستند که برق در مدار اصلی جریان متناوب باشد. کنتاکتورها برای مدارهای اصلی با انرژی DC خوب عمل نمی کنند، زیرا بارهای القایی زیاد روی کنتاکتورهای معمولی می توانند قوس های خطرناک «بازگشت» معکوس ایجاد کنند. رله ها برای برق AC و DC به خوبی کار می کنند. اگر مدار اصلی با جریان مستقیم تغذیه می شود، بهتر است از رله استفاده کنید.

• اندازه فیزیکی رله و کنتاکتور :

اندازه ی رله و کنتاکتور یکی دیگر از تفاوت کنتاکتور و رله است. از آنجایی که کنتاکتورها باید چندین فاز را با توان بالاتری در خود جای دهند، از نظر فیزیکی بزرگتر هستند به گونه ای که برخی از کنتاکتورها به طرز شگفت آوری بزرگ هستند. رله های کنترل از نظر فیزیکی بسیار کوچکتر از کنتاکتورها هستند.

محل استفاده کنتاکتور و رله :

تفاوت کنتاکتور و رله در استفاده ی آن ها تاثیر گذار است کنتاکتورها معمولاً برای کاربردهای 3 فاز ساخته می شوند و رله بیشتر درکاربردهای تک فاز استفاده می شود. یک کنتاکتور 2 کنتاکت مستقل کمکی را بدون تیغه مشترک بین آنها قطع و یا وصل می کند، در حالی که یک رله یک کنتاکت مشترک دارد که یک طرف آن NO و طرف دیگر آن NC  است. علاوه بر این، کنتاکتورها معمولاً تا 1000 ولت رتبه بندی می شوند، در حالی که رله ها معمولاً فقط 250 ولت رتبه بندی می شوند.

کنتاکتور یا رله؟ چه زمانی از کدام استفاده کنم؟

در بالا به تفاوت کنتاکتور و رله اشاره کردیم اما شاید برای شما هم پیش آمده باشد چه زمانی از کنتاکتور استفاده کنیم ؟ و چه زمانی از رله استفاده کنیم ؟ اگر برای استفاده از کنتاکتور و رله سردرگم هستید به نکات زیر توجه کنید :

• زمان استفاده از رله : جریان 10 آمپر یا کمتر حداکثر 250 VAC1 فاز
• زمان استفاده از کنتاکتور : جریان 9 آمپر یا بیشتر تا 1000VAC1 یا 3 فاز

همیشه با توجه به مقاصد مورد استفاده در مدار، رله و کنتاکتور را با مشورت با مهندسین برق انتخاب کنید در عمل، شما باید به عملکرد نیز نگاه کنید. برای هر مداری که ممکن است شرایط اضافه بار رخ دهد و قطع برق مدار باعث ایجاد شرایط خطرناکی می شود، به دلیل ویژگی های ایمنی اضافی، احتمالاً یک کنتاکتور بهترین انتخاب است. برای سوئیچینگ توان کم، زمانی که ویژگی های ایمنی اضافی یک کنتاکتور ضروری نیست، یک رله معمولاً انتخاب اقتصادی تر است. کنتاکتورها و رله ها عملکرد اصلی در مدار را دارند.

آنها به بستن و باز کردن مدارهای برق بر اساس ورودی های مدار کنترل کمک می کنند.از تفاوت کنتاکتور و رله میتوان به اپلیکیشن هایی که برای آنها استفاده می شود و ویژگی هایی که دارند اشاره کرد. رله ها معمولاً در مدارهای اتوماسیون کنترلی که دارای توان کمی هستند استفاده می شوند. کنتاکتورها در کاربردهای توان بالاتر استفاده می شوند. اگرچه عملکرد اصلی کنتاکتورها و رله ها ممکن است یکسان باشد ولی نمی توان آنها را به جای یکدیگر مورد استفاده قرار داد، و همیشه مهم است که تشخیص دهیم که چه زمانی از ابزار مناسب برای کار مناسب استفاده کنیم.

سخن آخر؛ تفاوت کنتاکتور و رله

در بالا به بررسی کامل تفاوت کنتاکتور و رله پرداختیم که میتوانید به صورت کامل مطالعه کنید در صورت هر گونه سوال میتوانید با کارشناسان مجموعه پدیده اکتریک در ارتباط باشید.